قهوه ترک یا ارمنی و تاریخچه استفاده از انواع قهوه در جهان
در این جستار ( مطلب ) به موضوع شیرین قهوه تلخ ! خواهیم پرداخت و پس از مرور تاریخچه استفاده و به‌کارگیری نوشیدنی Coffee، به این موضوع خواهیم پرداخت که اصطلاح قهوه ترک از چه زمانی در میان مردم رایج شد و در کل اصلا آیا این نام یک نام درست و تاریخی است یا یک نام تحریف شده؟ هرچند به‌نظر نامربوط می‌رسد اما در این میان نیاز است که به مواردی مانند تاریخ ملت های پیرامونی کشور ایران و یا مهاجرت‌هایی که اقوام مهاجر از آسیای میانه ( عمدتا اقوام ترک-مغول زردپوست ) به مناطق آناتولی و قققاز داشته‌اند نیز پرداخته شود. پس تا پایان این مقاله با ما همراه باشید تا بدانیم قهوه ترک درست است یا قهوه ارمنی؟
کوتاه درباه نوشیدنی قهوه
این نوشیدنی گونه‌ای از نوشیدنی‌های معمولا گرم است که از دانه‌های بوداده شده یک گیاه بومی مربوط به سرزمین‌های شمال آفریقا ( مناطق نیمه گرم‌سیر اما فاقد خشکسالی ) ، جزیره‌های جنوب و جنوب شرقی آسیا به دست می‌آید. البته باید در نظر داشت که این گیاه هم‌اکنون دز نزدیک به هفتاد کشور در سراسر جهان کاشته می‌شود، کشورهای استوایی قاره‌ی آمریکا، بخش‌های گسترده‌ی جنوب شرق آسیا، کشور هند و دیگر نقاط آفریقا از این جمله‌اند. این کالا بسته به میزان بو داده شدن دانه‌های گیاه و مزه و بوی آن درجه‌بندی می‌شود و میزان کافئین آن بسیار بالا است می‌تواند موجب افزایش انرژی در انسان شود.
ریشه نام قهوه چیست
چیزی که روشن است این است که بیش‌تر پژوهش‌گران بر این باور هستند که Coffee در واقع از کشور اتیوپی کنونی به جهان گسترش پیا کرده. واژه‌شناسی آن می‌تواند مربوط باشد به اینکه نام بخشی از کشور اتیوپی ( در جنوب غربی ) «کافا» یا «کفا» است و این گیاه برای نخستین بار در آن‌جا شناخته شده و به همین دلیل آن را کافا نامیده‌اند. گویا مردم این منطقه به این گیاه «بون» می‌گویند و پورسینا دانشمند بزرگ ایرانی نیز در کتاب خود به این گیاه اشاره کرده و آن را درمان‌گر افسردگی دانسته و همچنین یادآور شده است که نام آن «بونو» است.
همان‌گونه که اشاره شد این نوشیدنی انرژی زا است اما می‌توان گفت که اگر زیاد مصرف شود می‌تواند ایجاد استرس نیز کند. در پایان باید گفت که این نام ریشه در زبان‌های آفریقایی دارد و نظریه‌هایی که آن را به زبان عربی و.. مرتبط می‌کند چندان درست به نظر نمی‌رسد. البته نخستین گزارش‌های نوشتاری در دست اشاره دارد که این گیاه در یمن شناخته شده است.
تاریخچه قهوه ترک و قهوه ارمنی
دم کردن قهوه راه و روش‌های گوناگونی دارد. یکی از این روش‌ها روشی است که آن را به اصطلاح « قهوه ترک » یا « قهوه ارمنی » می‌گویند. دلیل اصلی نیز این است که این نوشیدنی از طریق فرمانروایی عثمانی به اروپا راه یافت. در واقع غربی‌ها قهوه را نمی‌شناختند و در زمان عثمانی‌ها این کالا از طریق بازرگانی دریایی از بندرهای یمن و شاخ آفریقا و کشورهای آفریقایی به امپراتوری عثمانی و سپس به اروپا راه یافت.
البته از منظر تاریخی این سرزمین که عثمانی‌ها آن را اشغال کرده بودند در واقع کُرد، آذری، ارمنی و یونانی نشین بوده است. شیوه‌ی دم کردن قهوه ترک نیز در واقع در این سرزمین پیش از هجوم اقوام زردپوست و چشم تنگ از آن سوی دریای کاسپین ( خزر ) به این منطقه، وجود داشته است.
یک مثال مشابه
برای آن‌که موضوع بهتر روشن شود اشاره‌ای می‌کنیم به میوه‌ای به نام « هلو » که در زبان لاتین به نام Prunus Persica خوانده شده است و در واقع آن را می‌توان «آلوی ایرانی» برگردان و ترجمه کرد. اما به احتمال فراوان میوه هلو ریشه در کشور چین دارد و سپس به ایران بزرگ وارد شده و از طریق امپراتوری پارس ( ایران ) به غرب راه یافته و به این دلیل آن را آلوی ایرانی یا Prunus Persica نامیده‌اند. البته در این میان یک تفاوت وجود دارد. قهوه ارمنی پیش‌تر در سرزمین آناتولی ( ترکیه امروزی ) وجود داشته و سپس ترکان-مغولان از بیابان‌های آسیای مرکزی این منطقه را اشغال کرده‌اند. در این هنگام این گیاه و دانه‌های آن به‌نام قهوه ترک در پی ارتباط و درگیری‌های پرشمار میان امپراتوری عثمانی با اروپاییان، شناخته شد.
اشغال قفقاز و آناتولی توسط عثمانی ها
چیزی که می‌توان با اطمینان گفت این است که از منظر حقایق تاریخی، سرزمین آناتولی ( ترکیه امروزی ) یک سرزمین کُرد ، ارمنی ، آذری ، یونانی نشین بوده است و از زمان یورش اقوام بیابان نشین زردپوست از آسیای میانه این منطقه امپراتوری عثمانی و سپس کشور ترکیه نامیده شده است. در واقع پس از هجوم این اقوام ترک-مغول جمعت بزرگی از مردمان بومی قفقاز ( گرجستان، ارمنستان و آذربایجان کنونی ) و آناتولی قتل عام و مجبور به مهاجرت شدند.
نام و واژه‌ی آناتولی نیز یک واژه یونانی است. آناتولی از واژه یونانی آناتول گرفته شده است به معنی شرق یا طلوع آفتاب است. البته کوشش عثمانی ها بر این بود که مناطق دیگری از آذربایجان و کردستان که بخشی از ایران بود را نیز اشغال کنند که خوشبختانه فرمانروایی ملی صفوی توانست جلوی این حکومت را بگیرد.
به هر صورت باید بازگردیم به موضوع نوشیدنی قهوه. این نوشیدنی و گسترش آن در جهان مربوط است به پیش از اشغال قفقاز و آناتولی توسط ترکان-مغولان و این نوشیدنی در میان مردمان آذری، کرد، ارمنی و… این مناطق رواج داشته است. هرچند در آن زمان هنوز پان ترکیست ها به معنای امروزی و جعلیات آن‌ها وجود نداشته و این یک اشتباه معمول و رایج بوده اما به نظر می‌رسد نام قهوه ارمنی نامی اصیل‌تر و درست‌تر برای این شیوه از دم کردن قهوه نسبت به نام جدید قهوه ترک است.
شیوه دم کردن قهوه ارمنی
پس از اینکه روشن شد نام قهوه ارمنی نامی درست‌تر نسبت به نام قهوه ترک است، بد نیست کوتاه درباره‌ی چگونگی شیوه و روش دم کردن قهوه ارمنی نیز توضیح دهیم. برای سرو این نوع قهوه دانه‌های این گیاه برشته و سپس در بالاترین میزان ممکن پودر می‌شود و همراه با آب و در صورت نیاز شکر در یک قهوه جوش آلومینومی یا مسی ریخته می‌شود.
باید تا جای ممکن برای دم کردن قهوه ارمنی ( قهوه ترک ! ) حرارت و دمای گاز یا آتش زیر قهوه جوش پایین باشد. شاید نیاز باشد بیشن ۱۵ تا ۴۵ دقیقه با کم‌‍ترین میزان حرارت قهوه دم بکشد، هنگامی که خامه قهوه روی سطح قهوه جوش را پوشاند می‌توان گفت که سرو آن به پایان رسیده و آماده نوشیدن است. هرچند معمولا این نوشیدنی را درون فنجان سرو می‌کنند در واقع اهمیتی ندارد، شما می‌توانید در صورت نیاز آن را کمی رقیق‌تر و درون لیوان نیز میل کنید! چه این نوشیدنی را به نادرست قهوه ترک بنامیم و چه به درستی قهوه ارمنی، نوش جان…
انواع قهوه
قهوه را به شیوه‌های گوناگونی می توان بو داد یا دم کرد و سرو نمود. می توان این موارد را به سه دسته کلی و فراگیر تقسیم کرد:
- قهوه ساده : دانه‌های گیاه را پس از بو دادن با روش های گوناگون از جمله با آب یا روش دم کردن یا به صورت سر مانند خیس کردن آن می نوشند
- اسپرسو : در این روش اسپرسو ، دانه های گیاه را پس از بو دادن با غلظت فراوان در دستگاه قرار داده و آب جوش را با فشار از آن می گذرانند
- قهوه فوری : این دسته از نوشیدنی کار را ساده می کند. پودرهای آماده را کافی است که درون آب جوش رخته و پس از چند ثانیه نوشیدنی بدون نیاز به زمان و دم کردن آماده است. البته درباره ی کیفیت نمی توان نظر قطعی داد چرا که در این دسته چیز مشخصی به جز برند سازنده وجود ندارد.
ممنو از مطلب خیلی خوب. پس با این شرایط نام قهوه ارمنی یا نام قهوه یونانی نامی علمی تر و درست تر هست. نکته مهم اینکه من خودم آذری هستم و متاسفانه بعضی ها مارو ترک نام گذاری می کنند که واقعا اشتباه هست. ترک با مغول همریشه هست و ما آذری ها با دیگر اقوام ایرانی
من به عنوان یک ترک آذری این جعلیات رو قبول نمیکنم این مطالب رو پان فارس ها یاپان ارمنی ها نوشتند برای تغییر فرهنگ کهن ترک ها چون ارمنی ها فرهنگی ندارند
آذری آذریه ترکم ترکه که خاستگاهش مغولستان و شمال چینه الکی همه چیو قاطی نکن من خودم آذریم ماد و بومی ایران چیزی بنام ترک آذری نداریم درستش ترک زبان آذریه که زبانمون تغییر کرده از پهلوی آذری به ترکی آذری اگر ترک برا آذربایجان بود هرگز شاعر قطران تبریزی نمیگف
اگر چه داد ایران را بلای تُرک ویرانی
شود از عدلش آبادان چو یزدانش کند یاری
نظامی گنجوی
ترکی صفت وفای ما نیس
ترکانه سخن سزای ما نیس
و
به نفرین ترکان زبان برگشاد
که بی فتنه ترکی ز مادر نزاد
خاقانی شروانی
آشنای دل بیگانه مشو
آب و نان از در بیگانه مخور
نان ترکان مخور و بر سرخوان
با ادب نان خور و ترکانه مخور
اینها تمام سراینده هایی از دیار آذربایجان و آران هستن نکنه پانفارسا و پان ارمنی در اون زمان چاقو گذاشتن زیر گلو اینها که شعر بگن 😆درباره چیزی که نیستن مردم و فرهنگ رو ترکیزه کردن هر کی بخواد هویتش دفاع کنه از نظر امثال تو میشه پان!
کتاب دوقرن سکوت رو بخون حالا اگه میگی اولیو یه ایرانی نوشته پانفارس فلان تو بهونه آوردن استادید سفرنامه ابن فضلان و سفرش به ترکستان که عراقیه برا بغداد بوده کامل بخون تهمت نزنی بی دلیل همه چی دستت میاد! چشمتو رو حقایق بلاهایی که سر این مردم در نخست وارد شدنشون به ایران درآوردن نبند و به مرور چیره شدن در این سرزمین و تستهای دی ان ایم نگاه کنی نشون میده یا خیلیا اصلن برنمیگردن به آسیا میانه بخاطر زبان ترک میدونن خودشونو درصورتیکه آذرین یا برخی فقط ده درصد ژن ترک دارن و از نوادگان همون ترکان اند
چه زیبا! لذت بردم از متن شما. من همسرم اهل ترکیه بود و همیشه با فرزندم این مشکل تربیتی رو داشتم که میگفتم مثل پدرت غذا نخور… الان در شعر نظامی گنجوی دیدم که فقط من نیستم و ایشون هم در شعر زیباشون سراده بودن: با ادب نان بخور و ترکانه نخور ؛)
فرهنگ کهن ترک ها 🤣 از فرهنگ و تمدن جلوی فارس ها حرف نزن بهت میخندن
آذری آذریه ترکم ترکه که خاستگاهش مغولستان و شمال چینه الکی همه چیو قاطی نکن من خودم آذریم ماد و بومی ایران چیزی بنام ترک آذری نداریم درستش ترک زبان آذریه که زبانمون تغییر کرده از پهلوی آذری به ترکی آذری اگر ترک برا آذربایجان بود هرگز شاعر قطران تبریزی نمیگف
اگر چه داد ایران را بلای تُرک ویرانی
شود از عدلش آبادان چو یزدانش کند یاری
نظامی گنجوی
ترکی صفت وفای ما نیس
ترکانه سخن سزای ما نیس
و
به نفرین ترکان زبان برگشاد
که بی فتنه ترکی ز مادر نزاد
خاقانی شروانی
آشنای دل بیگانه مشو
آب و نان از در بیگانه مخور
نان ترکان مخور و بر سرخوان
با ادب نان خور و ترکانه مخور
اینها تمام سراینده هایی از دیار آذربایجان و آران هستن نکنه پانفارسا و پان ارمنی در اون زمان چاقو گذاشتن زیر گلو اینها که شعر بگن 😆درباره چیزی که نیستن مردم و فرهنگ رو ترکیزه کردن هر کی بخواد هویتش دفاع کنه از نظر امثال تو میشه پان!
کتاب دوقرن سکوت رو بخون حالا اگه میگی اولیو یه ایرانی نوشته پانفارس فلان تو بهونه آوردن استادید سفرنامه ابن فضلان و سفرش به ترکستان که عراقیه برا بغداد بوده کامل بخون تهمت نزنی بی دلیل همه چی دستت میاد! چشمتو رو حقایق بلاهایی که سر این مردم در نخست وارد شدنشون به ایران درآوردن نبند و به مرور چیره شدن در این سرزمین و تستهای دی ان ایم نگاه کنی نشون میده یا خیلیا اصلن برنمیگردن به آسیا میانه بخاطر زبان ترک میدونن خودشونو درصورتیکه آذرین یا برخی فقط ده درصد ژن ترک دارن و از نوادگان همون ترکان اند
درود
سپاس از روشن سازی درستتون. عثمانی ها نسل کشی های زیادی برای نابود کردن ارمنی ها و همچنین کرد ها و یونانی ها کردن که در اون زمان ۱۹۰۰_۱۹۲۰ که عثمانی کله پا شد اسنادی در آلمان موجود است که آن زمان کایزر آلمان که متحد عثمانی بود آلمان ها آموزش میدادن به خوکان عثمانی تا ارمنی هارو قتل عام کنن تو قفقاز با این همه تحریف بازم نام های مکان ها یا یونانی یا پارسی یا ارمنی یا گرجی. اگرم نبود تحریف شده
ارمنستان هم باید به ثبت نادرست قهوه آرمن به نام ترک اعتراض کند و اصلاح کند.